Dit jaar waren er totaal tien inzendingen voor de themawedstrijd rond het thema ‘Natuurkunde op maat’. De juryleden Kirsten Stadermann (docente Praedinius Gymnasium), Paul Doorschot (lerarenopleider HAN), Wouter Spaan (lerarenopleider HvA) en Ad Mooldijk (vakdidacticus UU en WND-bestuurslid) hebben de inzendingen – zowel het leerlingen- als het docentenmateriaal – beoordeeld op kwaliteit en bruikbaarheid voor anderen.
De inzendingen waren van een goed gehalte. Het verheugt ons om te zien dat er creatief wordt omgegaan met leerstof om de leerlingen op maat te bedienen. De jury heeft het natuurlijk moeilijk gehad om een goede keuze te maken met zulke inzendingen. De drie winnaars kwamen echter wel naar voren in de jurering.
De volledige verzameling inzendingen voor de themawedstrijd inclusief het oordeel van de jury en de winnende inzendingen staat hieronder.
Het ingezonden materiaal is via Verkenner te vinden in de map ‘Themawedstrijd’ op deze verslag-DVD.
Kim heeft twee jaar geleden een winnende inzending gehad met een spel voor het werken met grafieken. Dit jaar komt ze met een goed uitgewerkte Escaperoom waar het gebruik van diagrammen, het omgaan met krachten en ook optica en elektriciteit aan de orde komen. Het materiaal is compleet en zeker goed te spelen. De aansluiting bij het thema is niet heel sterk. Er spreekt zeker een creatieve geest uit met hart voor zowel de leerlingen als de natuurkunde!
De combinatie van simuleren met een schaalmodel, begrip en rekenwerk is geslaagd. Het betreft hier maatwerk voor de excellente leerling en het is best gedurfd om dit voor leerlingen uit te werken. Het materiaal is compleet. De vraag is of elke docent dit zo kan gebruiken.
Het leskatern gaat diep in op de kwantumstructuur van de materie en schuwt daarbij een mathematische aanpak die niet gebruikelijk is op het vwo niet. Dit is dan ook materiaal dat specifiek voor excellente leerlingen is, die graag uitgedaagd worden en gaat verder dan het examenprogramma. De aanpak is vrij standaard met uitleg en verwerkingsopgaven. Er is duidelijk aandacht voor gebruik van applets en andere digitale hulpmiddelen om de stof beter te begrijpen. Jammer genoeg komt alleen de Kopenhaagse interpretatie aan de orde.
Fedde maakt gebruik van video om te laten zien hoe hij letterlijk de maat neemt bij het uitleggen van interferentie van tweedimensionale golven. Hij maakt hier gebruik van een mooie methode om het weglengteverschil duidelijk te maken (die ik qua idee ook in de bovenbouwmethode van DBKna vond in Blok 11 van V5). Didactisch is de demonstratie niet ingebed, als docent zul je dat zelf nog moeten doen. Door met getekende golven te werken in plaats van rode en witte stukken kan de uitleg misschien nog helderder worden.
Dit is een mooi project wat zeker uitdagend kan zijn. De fysica gaat soms buiten het examenprogramma om en is gevarieerd. Het geheel is goed bruikbaar en is een goede review waard om er wat onvolkomenheden uit te halen. Heel creatief en de uitwerking zal veel van de docent vragen! De aanpak is wel wat traditioneel.
Het idee om een practicum op drie verschillende manieren aan te bieden is het navolgen waard. De drie practica verschillen vooral in moeilijkheid en complexiteit (basic kookboek, wat complexere vragen en een uitvoering met context). Je geeft zo inderdaad practicum-op- maat! De aanpak werkt bij Norbert goed in de klas. De complexere practica mogen nog wel wat opener gemaakt.
Met creativiteit is het idee van de omgeving betrekken in je lessen op meer plaatsen toe te passen. De manier van vragen stellen is vrij open, waardoor leerlingen vaak op hun eigen niveau antwoord kunnen geven, dat geeft leerlingen wat autonomie en hiermee ook maatwerk. Je denkt misschien bij deze mooie inzending dat je maar net iets dergelijks in de omgeving van je school moet hebben. De uitdaging is juist om zo de natuurkunde op de maat van je omgeving aan te passen.
En dan de winnaars van de Themawedstrijd 2019 ‘Natuurkunde op maat’…
Norbert heeft een gedifferentieerde leerroute gemaakt voor leerlingen, waar ze met behulp van YouTube-filmpjes en keuze van opgaven op een meer op maat gemaakte wijze zelfstandig en in groepjes aan het werk kunnen. In feite plakt Norbert een aparte didactiek aan al bestaande filmpjes en aan een bestaande manier van differentiëren, en is zo in staat leerlingen meer op maat te bedienen en zelf ruimte te krijgen voor begeleiding. Voor uitdaging en onderwijsleergesprek is zo te zien minder ruimte.
Een escaperoom, nu voor onderbouw en vmbo maar zeker ook bruikbaar in klas 4. De opdrachten betreffen het omgaan met BiNaS, waar de leerlingen moeite mee hebben. Er is een duidelijk leerdoel waarop de escaperoom is ingericht, en dat maakt het een effectieve manier van leren. Oorspronkelijk is de opdracht ontwikkeld om leerlingen die moeite met leren hebben tegemoet te komen en daarmee is het zeker natuurkunde op maat.
Het maatwerk is heel duidelijk aanwezig in deze lessenserie. Cindy geeft de leerlingen op basis van een voorkennistoets de gelegenheid om verder een goede leerroute te kiezen. Uit een onderzoekje blijkt ook dat de lessenserie betere resultaten geeft dan ‘gewone’ lessen aan een andere klas. Het gamification-aspect komt minder duidelijk uit de verf, maar verder geeft het leerlingen op een doordachte wijze keuzevrijheid en maatwerk. Het is in Moodle gemaakt en zou eenvoudig voor anderen met Moodle beschikbaar gemaakt kunnen worden.
Presentatie Prijsuitreiking
Themawedstrijd Beoordelingscriteria
Het ingezonden materiaal is via Verkenner te vinden in de map ‘Themawedstrijd’ op deze verslag-DVD.