 | Tobias en Charlotte en de zonnewijzer Activiteit, video van Talentenkracht |
| Beschrijving van de activiteit Hoe kun je de tijd meten, uitgaande van de schaduw van een vast object. Deze activiteit kun je alleen op een zonnige dag uitvoeren en is bedoeld voor leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs. De onderzoeker tekent van tevoren op meerdere tijdstippen met krijt de schaduwbeelden (richting en lengte) van bijvoorbeeld de steel van een afvoerontstopper (plopper), en schrijft de tijden van de metingen erbij. De activiteit begint bij het bekijken van die waarnemingen. De onderzoeker vraagt om verklaringen en vervolgens om een voorspelling voor de komende uren. Waar zul je de schaduwbeelden zien en hoe lang zullen ze zijn. Vervolgens worden de schaduwbeelden gebruikt om een echte zonnewijzer correct te positioneren. Als afsluiting wordt gekeken hoe je een zonnewijzer kunt positioneren als je geen klok tot je beschikking hebt. |
| Beschrijving van de videoclip Tobias (9 jaar 2 maanden) en Charlotte (9 jaar 2 maanden) staan met de onderzoeker op het schoolplein. De onderzoeker heeft om kwart over negen en kwart over tien de schaduw van de plopper op de grond getekend. Ze constateren dat de schaduw is opgeschoven. Tobias tekent de schaduw van 11.05 uur. “Wat zal er vandaag verder gebeuren?” vraagt de onderzoeker. Tobias weet dat de zon opschuift en de schaduw om 12 uur nog korter zal zijn. Na 12 uur wordt de schaduw weer langer. Hij had ook al bedacht dat je er een zonnewijzer van kunt maken. “Maar weet je hoe we aan die tijden komen? Dat is van mijn horloge!”zegt de onderzoeker. “Zou je het ook zonder klok kunnen?” De onderzoeker geeft Charlotte een echte zonnewijzer en vraagt haar die zo neer te zetten dat die ‘op tijd’ staat. Ze zet hem correct neer, er is even twijfel over de Romeinse cijfers. “We hebben hem neer gezet zonder op mijn horloge te kijken, maar toen de mensen deze dingen bedachten …..” Tobias valt hem in de reden en geeft aan dat de schaduw om 12 uur het kortste is. De onderzoeker stelt voor dat met behulp van de plopper uit te zoeken. Als de schaduw het kortste is dan zet je hem op 12 uur. De onderzoeker vraagt of je dat ook zonder horloge kunt doen en richt zich tot Tobias: “Jij had al gezegd dat de schaduw om 12 uur het kortste is!” De onderzoeker vraagt of Charlotte iets weet van noord-oost-zuid-west. Ze weten dat de zon in het oosten op komt en in het westen onder gaat. Via het geheugensteuntje NooitOpZondagWerken weten ze de volgorde van de windrichtingen. Als de onderzoeker vraagt hoe je er achter kunt komen waar zuid en noord is. Tobias denkt dat je dat weet omdat de wind altijd uit het noorden komt. Ze komen niet op het idee dat je een kompas kunt gebruiken. Ze weten ongetwijfeld van het bestaan af. |
| Freudenthal Instituut: Home - Universiteit Utrecht | Freudenthal Collectie: Home - Showcase - Archief | Subset: Wetenschap & Technologie |
