Hoera nascholing

Verslag van een conferentie

door : Elzeline de Lange, lerares VBO.

Algemeen

Op vrijdag 5 en zaterdag 6 februari werden voor de 5e maal de Nationale Wiskunde Dagen gehouden in Noordwijkerhout. Deze dagen worden georganiseerd door het Freudenthal instituut uit Utrecht en zijn bestemd voor "honderden gretige leraren die zich weer hopen te laven en verkwikken aan een waterval dan wel wervelwind van sprankelende wiskunde."
Tijdens deze dagen worden verscheidene lezingen gehouden en kan iedere deelnemer heeft de ruimte om vier keer een workshop/ sessie bij te wonen. Er was keuze uit 31 sessies /workshops. Onderwerpen waren zeer divers, bijvoorbeeld Wiskunde en Geld, Wiskunde en Sport, Wiskunde en Muziek/ lawaai, Wiskunde en Ruimtevaart, Wiskunde en Statistiek en natuurlijk Wiskunde om de Wiskunde.

In dit stuk een kort verslag van de sessies en lezingen die ik deze dagen hebben bijgewoond.

Casino

Deze sessie werd geleid door prof. dr. van Genugten. Hij probeerde de aanwezigen te overtuigen dat volgens kansberekening de mens nooit rijk zal worden in een casino; je moet gewoon geluk hebben. Volgens kansberekening verliest men namelijk. Men begreep meteen waarom de casino's nog bestaan. Noch aan de roulette-tafel, noch met black jack (voor de insiders: zeker niet sinds de in gebruikname van de schudmachines), noch met poker is er op de lange duur geen berekende kans op winst, slecht een toevallige.
 

Muziek

Mijn tweede sessie werd gegeven door prof. dr. van de Craats. Een hoogleraar die doceert aan de K.M.A. en bezeten is van muziek en het feit dat harmonieuze samenklanken te maken hebben met eenvoudige getalsverhoudingen. Bijvoorbeeld: verdeel je een gespannen snaar in de verhouding 1:2 dan laten de getokkelde snaardelen tonen horen die een octaaf verschillen. Ook al ben je niet zo thuis in muziek dan is toch de verwondering gewekt hoe wiskunde en natuurkunde (frequentieverhoudingen) een basis leggen voor onze esthetische beleving van harmonieuze samenklanken.
 

Hoe klinkt de ?

Door de vorige sessie aangemoedigd, heb ik de volgende dag de sessie van
Aad Goddijn bijgewoond met als onderwerp "Hoe klinkt de ? "
Het instrument dat door hem persoonlijk, ter ondersteuning van zijn verhaal, bespeeld werd, was een clavecimbel. Deze was gestemd in de zogenoemde middentoonstemming, hierbij speelt het getal een belangrijke rol, door de verdeling van de afstanden van tonen op een snaar.
De frequentieverhouding 1:kan zeer nauwkeurig benaderd worden met behulp van wiskundige technieken (construeren m.b.v. middelevenredige).
Wiskunde komt hier dus om de hoek kijken als belangrijk hulpmiddel bij het stemmen van de clavecimbel. Als toegift op de sessie gaf Aad Goddijn een "koffieconcert" van grote klasse.
 

Goochelen

De laatste sessie op zaterdag was voor mij een workshop van Job van de Groep over "Gegoochel met getallen". Hierbij wordt de rol van de wiskundedocent als goochelaar geïntroduceerd. Er werden getallentrucjes geleerd waarmee je aandacht en verbazing van leerlingen kunt opwekken en de wiskundige achtergrond ervan werd uitgelegd. Zeer vermakelijke trucs en uitnodigend om zelf in de klas uit te proberen.
 

De lezingen

Er waren tijdens de wiskundedagen vier plenaire lezingen. Ze waren heel verschillend en leerzaam en iedere keer weer zag je dat wiskunde een onmisbaar instrument is om natuur en natuurkundige verschijnselen te helpen ontdekken en in beeld te brengen.
De eerste lezing werd gehouden door Prof. dr. Dijkgraaf en ging over de quantum theorie. Dijkgraaf heeft vorig jaar de wetenschapsquiz gewonnen (u weet wel, die van Wim T. Schippers) en wist de complexe materie helder te verwoorden. De volgende lezing was van prof. dr. Hoyles over toegepaste wiskunde op de werkvloer. Zij behandelde de volgende onderzoeken: Vervolgens ging dr. Thomason in op het aloude wiskundige probleem landkaarten in te kleuren met maximaal vier kleuren hierop. (3 dimensionaal, hoeveel kleuren dan nodig? )
De laatste lezing werd gegeven door de filosoof en wiskundige S.J.Doorman M.Sc. Hij heeft laten zien dat wiskundige kennis van groot belang is in onze cultuur en besproken in hoeverre deze kwesties nuttig en bruikbaar kunnen zijn in het onderwijs voor leerlingen, in het bijzonder vanuit het profiel cultuur en maatschappij.
 

Tot slot

Tevens waren er nog talloze andere activiteiten te beleven. Een informatiemarkt, een tentoonstelling van de Escherprijsvraag (voor en door leerlingen), een bridgedrive (gevolg van een workshop), informatietechnologie, muziek, zeepbellenhoek (meetkundige structuren in het vrije veld) en uiteraard de Fun Run (of te wel Gaaf Draaf) om 7 uur 's morgens. Die moest ik helaas overslaan. Je kunt tenslotte niet alles.

Als laatste wil ik u niet onthouden het roerende lied dat M. Kool heeft geschreven ter ere van dit eerste lustrum. Het geeft goed weer hoe ik deze nascholing heb ervaren.
De melodie is van het lied van Rob de Nijs: "Zachtjes tikt de regen..."

Ik heb genoten van dagen en heb inspiratie en motivatie opgedaan. Ik heb ondervonden dat deze dagen ook zeer geschikt zijn voor VBO-leerkrachten en beveel u deze dagen dan ook van harte aan. Ik zeg gewoon: tot volgend jaar...... mits de nascholingspot niet leeg is!