De rode draad in het programma wordt gevormd door drie hoofdlezingen en een groot aantal parallelle lezingen, gegroepeerd binnen acht thema’s. Enkele werkgroepen zijn niet aan een thema gebonden, waaronder bijdragen van docenten (zie verderop onder Gratis naar de nwd?). Naast de lezingen en werkgroepen is er op de Nationale Wiskunde Dagen nog veel meer te zien en te beleven, zoals de uitgebreide informatiemarkt en de funrun op zaterdagochtend om 7 uur.
Er staan dit jaar drie plenaire hoofdlezingen op het programma. De openingslezing wordt verzorgd door Kees van Overveld, werkzaam aan de TU Eindhoven en adviseur bij Philips Natlab, en zal gaan over recente ontwikkelingen in de beeldverwerking. Op de vrijdagavond verwelkomen we Colin Wright uit Engeland, die op zal treden met een vernieuwde versie van zijn jongleerverhaal van nwd 1998. In de slotlezing op zaterdag zal de Amerikaan Zalman Usiskin zich buigen over de vraag: Should All Students Study a Significant Amount of Algebra?
Naast de plenaire hoofdlezingen is er dit jaar ruimte in het programma gecreëerd voor een aantal sub-plenaire lezingen.
Parallelle lezingen
De parallelle lezingen zijn zoals gebruikelijk gekoppeld aan een aantal
thema’s.
Heel simpel gezegd is getaltheorie de wiskunde van de gehele getallen:
1,2,3,4,5,... Ondanks deze eenvoud blijken er zich tussen deze getallen verrassende relaties af te spelen. Fascinerend aan de getaltheorie is dat er vragen over getallen zijn die weliswaar voor iedereen begrijpelijk, maar nog door niemand opgelost zijn.
Recentelijk is een aantal van die lastige problemen gekraakt. Zo werd vorig jaar de oplossing van het probleem van Catalan uit 1844 en van een polynomiale priemtest gevonden.
Door de opkomst van het digitale verkeer en de bijbehorende beveiligingsproblemen, heeft de getaltheorie sinds een jaar of twintig ook uiterst belangrijke toepassingen gekregen in de cryptografie.
Ondanks dit praktisch nut blijft voor velen de getaltheorie bestaan als een gebied waarin men vele uurtjes in verwondering kan vertoeven.
wiskunde: denken door doen
In dit thema gaan de deelnemers aan het werk met concrete voorbeelden
waarbij wiskunde spelenderwijs naar boven komt.
Zo brengt het inpakken van ruimtelijke objecten ons op verrassende wijze
bij convexe omhulsels. Het inpakken van blokken in een kubus levert fraaie
algebra en redeneringen op.
Een parabool ontstaat door rechte lijnen te tekenen of te vouwen, maar
ook door een knikker over een hellend vlak te laten rollen. Veelhoeken
vouwen nodigt uit tot redeneren. Kartonnetjes helpen bij kwadraat afsplitsen.
Uit Schotland laten we enkele investigations zien waaruit na wat gepruts
met materialen leuke wiskundige problemen ontstaan die vragen om een oplossing.
We doen wedstrijdjes uit Hongarije die, hoe kan het ook anders in een
land dat wiskundig zo hoog aangeschreven staat, getaltheoretische achtergronden
hebben. Iedereen heeft wel eens het spel Yahtzee gespeeld, maar wist u
dat iemand het geheim ervan wiskundig heeft uitgezocht?
We laten het zien.
We denken dat het ‘handwerk’ op velerlei manieren ingezet kan worden in
de klas.
optimale wiskunde
Goedkoper, beter, kleiner, sneller, zuiniger! Mens en maatschappij streven
naar superlatieven en de wiskunde helpt daarbij. Wiskunde ondersteunt
het kwantificeren van eigenschappen en biedt metho-den om tussen zeer
veel alternatieven een betere of de beste te vinden. Wiskundige technieken
om te optimaliseren zijn nog steeds in ontwikkeling en dat is nodig,
want de problemen uit de praktijk worden steeds groter, complexer en
soms onoplosbaar.
In het thema ‘optimale wiskunde’ belichten we een aantal aspecten van
wiskundige optimalisering. Naast verschillende technieken komen er belangrijke
toepassingen aan de orde; soms uit een onverwachte hoek, zoals de sport.
Optimalisering kan ook helpen bij het oplossen van meetkundige problemen,
zoals: Kun je zeven potloden zodanig vasthouden dat elk tweetal elkaar
raakt?
wiskunde en rekenwerk:
het jaarthema van Pythagoras
De wijze waarom rekenwerk wordt uitgevoerd is de afgelopen vijftig jaar
enorm veranderd. Werden vijftig jaar geleden tabellen nog met de hand
en eenvoudige rekenmachines berekend, nu zijn we bijna zover dat het
nalopen van bewijzen wordt uitbesteed aan de computer. Een ander onderwerp
dat aandacht krijgt binnen dit thema is breukrekenen in het basisonderwijs.
Hoe leren kinderen dat tegenwoordig en wat is er zo moeilijk aan? Ook
het hoofdrekenen wordt onder de loupe genomen, maar dan vanuit het perspectief
van de vedische wiskunde.
Dit thema sluit aan bij het jaarthema van de jaargang 2003-2004 van
het wiskundetijdschrift Pythagoras.
wiskunde en kunst
Voor sommige wiskundigen is goede wiskunde geen wetenschap
maar kunst. Niets is mooier dan een elegante redenering waaruit een
prachtige stelling volgt. Cardano noemde in 1545 zijn innovatieve algebra
Ars Magna ofwel de grote kunst en Stevin had het over wiskonst.
Voor sommige kunstenaars is wiskunde een inspiratiebron, iets waar je
een kunstwerk over maakt. Dan zijn er die de wiskunde zien als een hulpmiddel
om kunst te maken. Ze componeren er hun werken mee (muziek of niet).
En iedereen mag natuurlijk wiskunde gebruiken om kunst te analyseren.
De verhouding tussen wiskunde en kunst is spannend en soms gespannen
(want niet alle schilders laten zich de regels van het lineair perspectief
voorschrijven).
wiskunde en risico's
Hoe groot is het risico dat je loopt in Wilnis om nog
een keer geconfronteerd te worden met een dijkdoorbraak zoals op de
foto te zien is? Hoe groot is het risico dat je loopt als je een griepprik
hebt gehaald toch ziek te worden omdat het virus gemuteerd is? Welk
risico loopt een levensverzekeraar om failliet te gaan? Drie thema’s
waarin risico een rol speelt, die belicht gaan worden door een probabilistisch
bouwkundige, een viroloog en een verzekeringswiskundige.
Om uitspraken over dit soort risico’s te doen moet je gegevens verzamelen
en verwerken. Op landelijk niveau wordt dat gedaan door het Centraal
Bureau voor Statistiek. Een medewerker van het CBS sluit de rij. Hoe
groot acht u het risico dat zijn betoog over statistiek gaat?
wiskunde en didactiek
Wat is belangrijker voor een goede wiskundedocent: wiskundekennis
of kennis van de didactiek van de wiskunde? De meningen zijn verdeeld
in docentenland en de discussie hierover zie je regelmatig in kranten
terug. Zouden docenten op het vwo eigenlijk hun doctoraal (master of science)
wiskunde moeten hebben en leren ze de didactiek wel al doende? In dit
thema is de didactiek juist wel van belang. Hoe maak je leerlingen enthousiast
voor je prachtige vak en wat zijn manieren om ze goed wiskunde te leren?
Elke wiskundedocent is al expert op zijn vakgebied. Door te luisteren
naar good practices en te discussiëren over didactische oplossingen uit
de ons omringende landen wordt onze expertise nog uitgebreider.
In dit thema kunt u met collega’s uit binnen- en buitenland praten/luisteren/discussiëren
over het hoe en waarom van wiskundeonderwijs.
wiskunde voor bavo en vmbo
Dit thema had de afgelopen jaren bijzonder veel belangstelling.
Het aanbod op de komende nwd zal daarom uitgebreider zijn: meer werkgroepen
met meer onderwerpen. Inmiddels bekende onderwerpen zijn: gecijferdheid,
actief en zelfstandig leren, praktische opdrachten in een lwt klas. Een
nieuw onderwerp is de aansluitingsproblematiek, met een werkgroep speciaal
voor brugklasdocenten over de aansluiting bo-vo, en een werkgroep die
zich bezig houdt met de vraag ‘Welke wiskundige vaardigheden vragen bedrijven
van de vmbo leerling?’
Een heel bijzondere werkgroep belooft de ‘Werkplekkenstruktuur in de praktijk’
te worden, waarbij u ook echt een kijkje gaat nemen in die praktijk. Tenslotte
staan we stil bij tien jaar basisvorming.
Gratis naar de NWD?
U kunt ook zelf een voorstel voor een werkgroep indienen. Heeft u goede
ervaringen met een bijzondere lessenserie? Of heeft u met uw leerlingen
gewerkt aan een wiskundig onderwerp dat niet tot het standaardcurriculum
behoort? Of heeft u een onderzoekje gedaan waar u uw collega's graag over
wilt informeren? Of ...?
Wiskundedocenten met een goed verhaal kunnen dit op de Nationale Wiskunde
Dagen komen vertellen. Stuur vóór 1 november 2003 een opzet voor uw werkgroep
in en voeg de materialen toe die u in de werkgroep wilt gaan gebruiken.
Een deskundige jury selecteert uit de inzendingen maximaal twee bijdragen.
Er wordt gelet op aspecten als originaliteit, wiskundige inhoud en bruikbaarheid
in de klas. De beloning is gratis deelname aan de Nationale Wiskunde Dagen.
De ervaring van vorige jaren heeft geleerd dat de geselecteerde werkgroepen
altijd zeer de moeite waard zijn. Winnende presentaties van vorige jaren
hadden als onderwerp:
- De gulden snede in de klas
- Praktische opdrachten
- De zelfverantwoordelijke i-leerling
- Projectieve meetkunde
- Gegoochel met getallen
- Het GPS systeem
- Werken met echte data
- Magische getallen
- Pentomino’s Kansexperimenten met de TI-83 plus
- Interactieve lesbrieven voor wiskunde.
Praktische informatie
Datum en tijd:
aanvang vrijdag 6 februari om 11.00 uur
sluiting zaterdag 7 februari om 14.00 uur.
Plaats: Congrescentrum NH Leeuwenhorst, Noordwijkerhout.
Kosten: € 340 all-in bij overnachting op een éénpersoonskamer.
€ 310 all-in bij overnachting op een tweepersoonskamer. In dit geval met
twee personen op één formulier aanmelden.
€ 280 bij deelname zonder overnachting.
Reiskosten zijn voor eigen rekening. Deelname is alleen mogelijk indien
de gehele conferentie wordt bijgewoond. Deelname aan de Nationale Wiskunde
Dagen kan door de school betaald worden uit nascholings- en professionaliseringsgelden.
Op verzoek ontvangen deelnemers een certificaat.