Programma
Op de Nationale Wiskunde Dagen komen in plenaire lezingen en
werkgroepen nieuwe en historische ontwikkelingen binnen de wiskunde aan de orde.
De sprekers zijn wiskundigen die over hun vak praten, maar ook niet-wiskundigen
die laten zien hoe wiskunde bij de uitoefening van hun beroep wordt toegepast.
Naast het lezingen programma zijn er zoals gebruikelijk weer vele extra's, waaronder
de informatiemarkt en de funrun.
Plenaire lezingen
De openingslezing wordt verzorgd door Peter Stevenhagen van de Universiteit van
Leiden en zal gaan over `gladde getallen', dat zijn getallen zonder grote priemfactoren
die nuttig blijken te zijn in bepaalde algoritmen.
De bijdrage van Agnes Verweij (TU Delft) zal gaan over perspectief in een kastje:
hoe de beschilderde wanden van een lege kijkdoos een ruimtelijk beeld van een
interieur kunnen oproepen.
De vrijdagavond lezing wordt verzorgd door een van de grootste thans levende wiskundigen:
Sir Christopher Zeeman uit Oxford, geen onbekende van de NWD. Hij zal spreken
over toepassingen van de catastrofetheorie in de natuurkunde, biologie en gedragswetenschappen.
Heinz-Otto Peitgen (universiteit van Bremen), beroemd van de theorie over fractals,
neemt de slotlezing voor zijn rekening, met als titel: `Experience Chaos and Fractals
through Paperfolding'.
Parallelle lezingen
De meeste parallelle lezingen zijn gegroepeerd binnen zes thema's:
wiskunde om de wiskunde: getaltheorie
wiskunde en geschiedenis
wiskunde en kunst
wiskunde en biologie
wiskunde en elektronisch rekenen
wiskunde onder handbereik
wiskunde om de wiskunde: getaltheorie
Een bijzonder aspect van de getaltheorie is het feit dat zowel
`professionals' als `amateurs' zich er door de tijden heen met groot enthousiasme
op gestort hebben. De reden dat amateurs en leken zich zozeer door getaltheorie
voelen aangetrokken ligt vooral ook in het feit dat de problemen zo voorstelbaar
zijn. Dat geldt in aanmerkelijk mindere mate voor de oplossingen. Helaas.
Tot het midden van onze eeuw werd getaltheorie beschouwd als de zuiverste van
de wiskundige disciplines. Dat is nu definitief voorbij. Getaltheorie is door
de opkomst van digitale technieken een vak geworden met vele toepassingen. Anderzijds
hebben computers het mede mogelijk gemaakt dat getaltheoretici onwaarschijnlijk
grote ontbindingen in factoren hebben kunnen uitvoeren en reusachtige priemgetallen
hebben kunnen vinden.
Getaltheorie blijkt een enorme fascinatie op te kunnen roepen. Ondanks, of misschien
wel mede door, het feit dat het zo lang `onnut' bleek te zijn. Of, zoals Hardy
zei: `I have never done anything useful.'
wiskunde en geschiedenis
Wie zou er niet eens willen bladeren in een wiskundeschoolboek
van een paar eeuwen geleden?
Tijdens de NWD krijgt u de kans. In vier historische werkgroepen zal telkens
één historisch wiskundeboek centraal staan. U hoort hoe het boek
gebruikt is en welke rol het destijds gespeeld heeft. U krijgt tevens de kans
om te puzzelen op authentieke vraagstukken. Vergelijk vervolgens uw eigen oplosmethoden
met de historische en uw waardering voor de wiskunde van uw collega's uit voorgaande
eeuwen zal stijgen.
Fragmenten die uw verbazing opwekken, kunnen op hun beurt uw leerlingen verrassen.
Zo kunnen historische wiskundeboeken een inspiratiebron zijn voor het hedendaagse
onderwijs. Zet een stapje achteruit in de geschiedenis van het wiskundeonderwijs
en ontwikkel een frisse kijk op uw eigen onderwijspraktijk
wiskunde en kunst
Zowel wiskundigen als kunstenaars raken vaak gefascineerd door
structuren, regelmatige patronen, wetmatigheden en chaos.
Anamorfosen zijn vertekende figuren die pas duidelijk worden
door ze te bekijken met een gebogen spiegel. Kunnen we er iets mee in de klas?
We kennen allemaal wel de regelmatige vijfhoek en het regelmatige twaalfvlak.
Deze twee spelen ook een merkwaardige maar interessante rol in de kunst en in
de natuur!
De Japanse `sangaku' is een houten plankje waarop een wiskundige stelling is
gepresenteerd in een compacte vorm. Deze plankjes werden bij wijze van `een
geschenk aan de goden' opgehangen onder de tempeldaken in Japan.
Hoe kan een kunstenaar geïnspireerd raken door die wiskundige zaken? Door
het in beweging zetten van de plaatjes kan men met de computer patronen zoeken,
die dan weer verrassende kunst opleveren.
Ook de muziek kent patronen, structuren en wetmatigheden. Bij voorbeeld op het
gebied van samenklanken en de bouw van toonsystemen. Die structuren hebben vaak
wiskundige trekken. Reden om er op de NWD (weer) eens aandacht aan te besteden.
wiskunde en biologie
Van de zandraket (zie plaatje), van bakkersgist en van een minuscuul
draadwormpje is de basenvolgorde in het DNA inmiddels bekend. Voor de mens zal
dit nog wel 10 jaar duren. Dat dachten biologen vorig jaar. Het is nu echter
waarschijnlijk dat dit jaar al het volledige DNA van de mens in kaart wordt
gebracht. Dat komt niet alleen door snellere computers, maar ook door slimmere
algoritmen. De huidige technische mogelijkheden hebben als gevolg dat biologen,
wiskundigen en informatici druk samenwerken.
Simulaties spelen een belangrijke rol bij het beschrijven van allerlei ingewikkelde
biologische processen, zoals onze evolutie. Het gaat dan bijvoorbeeld om het
aannemelijk maken van het ontstaan van zulk complex DNA als het onze dat bestaat
uit 3 miljard basenparen. Maar kun je met dergelijke simulaties eigenlijk wel
iets zeggen over één uniek geval?
Het thema biologie en wiskunde zal vanuit verschillende invalshoeken belicht
worden. Aan de orde komen recente ontwikkelingen en successen in de samenwerking
tussen de twee disciplines, maar er zullen ook vraagtekens worden gezet bij
de waarde van enkele resultaten.
wiskunde en elektronisch rekenen
Wiskunde zonder moderne hulpmiddelen kunnen we ons nauwelijks
meer voorstellen. Op school loopt reeds de jongste brugpieper met rekenmachine
en gsm rond. Op hogescholen en universiteiten zijn computers onmisbare hulpmiddelen
geworden bij al dan niet wiskundig onderzoek. Met behulp van deze apparaten
kunnen ook onmogelijke dingen gedaan worden en de vraag die daarbij opkomt is,
wat is het nut hiervan?
In de verschillende workshops zal worden ingegaan op de mogelijkheden en ook
onmogelijkheden van de diverse elektronische hulpmiddelen. Ingegaan wordt op
wiskunde als hulpmiddel bij enkele coderingstechnieken en versleuteling van
informatie. Hierbij komen zowel de bankrekeningcodering als RSA-achtige technieken
aan bod. Ook wordt gekeken welke rol wiskunde speelt bij het maken van ingewikkelde
modellen die simulaties zijn van de werkelijke praktijk zoals Betuwelijn, Schiphol
en dergelijke.
wiskunde onder handbereik
Soms zit de wiskunde in het dagelijks leven zo dichtbij, dat
je die haast over het hoofd zou zien. Hoe straalt bijvoorbeeld een draadantenne?
Een klassieke theorie, maar de laatste tijd staat deze weer volop in de belangstelling
bij de beschrijving van de elektromagnetische effecten van mobiele telefoons.
Alledaagse geheimen zijn de vele codes, sleutels en nummers ter controle en
beveiliging. Denk aan streepjescodes, ISBN, creditcards, banktransacties, of
MP3. Een van de lezingen geeft er meer zicht op.
Om glazen potjes te produceren moet het glas stromen en in een mal geperst of
geblazen worden. De wiskunde moet helpen dit productieproces steeds weer te
verbeteren. Wiskunde is tenslotte ook de sigaar waar het gaat om de wijze waarop
het dekblad zich windt. De benodigde differentiaalgeometrie blijkt te reduceren
tot één wonderschone formule waaruit onverwachte conclusies volgen.
Praktische informatie en inschrijven
Datum en tijd: aanvang vrijdag 2 februari om 11.00 uur, sluiting zaterdag 3 februari
om 14.00 uur.
Plaats: Leeuwenhorst Congrescentrum, Noordwijkerhout.
Kosten: f 595,-- all in.
Reiskosten zijn voor eigen rekening.
Deelname is alleen mogelijk indien de gehele conferentie wordt bijgewoond.
Deelname aan de NWD kan door de school betaald worden uit nascholings- en professionaliseringsgelden.
De deelnemers kunnen een certificaat ontvangen.
De deelnemers van de afgelopen NWD krijgen een folder op naam op hun huisadres.
Nam u in februari j.l. niet deel aan de NWD, maar wilt u wel graag een folder
op naam ontvangen, schrijf dan een briefje met uw adresgegevens naar
NWD, t.a.v. Ank van der Heiden, Freudenthal Instituut, Tiberdreef 4, 3561 GG
Utrecht.
Per e-mail (nwd@fi.uu.nl)
of fax (030 2660430) kan ook.
Inschrijven kan d.m.v. het aanmeldingsformulier uit de folder of hier.
Na inschrijving ontvangt u een acceptgirokaart.
